Hoe zet je een eerste stap in meditatie?
U vraagt zich misschien af, wat die foto van een ietwat verwaarloosde, naar omhoog slingerende weg, half gruis, half aarde, doorheen een bos, met stil zitten heeft te maken.
Wel, het leven maakt soms rare kronkels.
Ik kwam in 2009 door een eigenaardig toeval terecht in midden-Noorwegen. Ik verbleef en werkte er een week op uitnodiging van een uit België uitgeweken bio-boer. In de namiddagen vertrok ik voor lange wandelingen in het vrij woeste boslandschap.
Voorbij de grens
Zo ook die dag in oktober. Het seizoen zat op de grens van herfst en winter, met af en toe een natte sneeuwbui. De weg op de foto bracht mij uiteindelijk op een gegeven moment voorbij de grens van de beschaving, ergens op een hoog plateau.
Daar, zittend op een rotsblok tussen de naar alle mogelijke tinten neigende vegetatie, viel plots een stilte.
Maar een stilte zoals ik nog nooit had meegemaakt. Ik was een meegebrachte boterham aan het eten en werd gewekt … door het geluid van mijn malende kaken. Dat had ik nooit eerder gehoord. Ik was perplex en stopte met eten.
Toen daagde het mij, dat er daar niks, volstrekt niks te horen viel.
Het was de eerste keer dat ik in dat moment een glimp opving van de absolute stilte.
Misschien had het leven mij daarheen gevoerd, als aanloop naar de ontdekking, meer dan 10 jaar later, dat ik van jongs af aan eigenlijk al hypergevoelig ben voor geluid. Mijn hersenen kunnen slechts met de grootste moeite en ten koste van veel energie selecteren tussen de vele aparte geluidssignalen in een “soundscape”.
Wat is meditatie
Yoga is een compleet systeem dat uitgedacht is als voorbereiding op meditatie.
Meditatie heeft zowel te maken met het overschrijden van grenzen als met de confrontatie met stilte.
Er bestaan talloze meditatietradities. Allemaal reiken ze methodes aan om “de geest tot stilte te brengen”. Om het bewustzijn te brengen voorbij het lawaai.
Want los van het feit, dat onze hedendaagse wereld voor onze voorouders tot pakweg twee eeuwen geleden moet overkomen als een oorverdovende hel met alle verkeer, machines en andere onophoudelijke menselijke activiteit, is er nog een ander geluid dat nooit schijnt op te houden.
En dat is de aanhoudende “chat” van de gedachten die door ons brein passeren.
De stroom die ons bestuurt
Die gedachten, een automatische, eindeloze stroom. Een brei, waarin interessante ideeën, geniale invallen of fluisterzachte intuïties verzuipen tussen een overmaat aan automatisch, grover geklets dat grotendeels uit fantasieën over verleden of heden bestaat. Het meeste daarvan zijn we ons niet eens bewust.
Maar die stroom bestuurt ons wel. En is verantwoordelijk voor onze emoties en onze gemoedstoestand, dag in, dag uit.
In de Indische filosofie werd de wereld geschapen door geluid. Dat is een mooie metafoor voor wat de moderne wetenschap intussen ook heeft begrepen. Dat er eerst trilling is, of energie, en dat de materie van de concrete wereld niet meer of niet minder is dan grove, “gecondenseerde” energie.
En zo ook, creëer jij jouw wereld, vanuit de energetische trilling die jouw gedachten veroorzaken.
Al wat in jouw wereld bestaat is de materialisatie van je eigen gedachten. Is er chaos rondom jou, dan is dat een projectie van de chaos die binnenin jezelf bestaat en die je aanwakkert met je gedachtestroom.
Tips voor een eerste stap met meditatie
Zonder daarvoor een bepaalde meditatieschool te volgen, kan je thuis alvast een eerste stap in meditatie zetten.
Wat heb je nodig?
- Een plek waar je niet gestoord wordt
- Een stoel of een meditatiekussen dat je toelaat om ontspannen met de rug rechtop te zitten
- Een klokje of meditatietimer met een geluidssignaal
Hoe ga je te werk?
- Reserveer 5 à 10 minuten op een vast moment in je dag. ‘s Ochtends vroeg of ‘s avonds voor het slapen zijn goede momenten
- Stel je klokje of meditatietimer in
- Ga zitten met je rug recht en ogen gesloten
- Adem rustig en langzaam in en uit
- Wees stil
En word je bewust van je eigen gedachten.
Bekijk ze één voor één. Telkens er een gedachte opduikt, neem er nota van, en laat ze vervolgens los, door met je aandacht naar je ademhaling te gaan.
Wil je meer controle krijgen over je dagelijks leven ? Begin dan met te luisteren naar het geluid van je innerlijke gedachten en leer ze kennen.
Begin met vijf à tien minuten per dag. En laat het geleidelijk aan langer worden.
Wat we dit jaar 2020 op wereldschaal meemaken kan niet meer of niet minder zijn dan een duidelijke en dwingende uitnodiging van een hoger bewustzijn om onze waanzinnig overdreven uiterlijke activiteiten te staken. En om thuis te blijven – alvast voor een flinke poos – en te leren stil zitten met onszelf.
Wat betekent zitten met een rechte rug”?
Onze rug is van nature niet recht. De wervelkolom heeft een duidelijke S-vorm.
Zitten met een rechte rug betekent: houd je wervelkolom in zijn natuurlijke, opgerichte vorm.
Het betekent dat je je niet laat “doorzakken”.
Hoe breng je je rug in zijn natuurlijke kromming?
- Ga zitten op een stoel of op een meditatiekussen op de grond
- Kantel je bekken naar voor, alsof je je navel naar voor duwt
- Merk hoe je onderrug achteraan lichtjes hol wordt
- Open je borstkas door je borstbeen wat naar voor te brengen en ontspan je schouders
- plaats tenslotte je hoofd en je hals recht en in evenwicht boven je schoudergordel
Hoe weet ik of mijn onderrug goed staat?
- Breng je hand achter je rug en betast het midden van je onderrug
- Voel je een “gleuf”, als een soort vallei tussen je lendenspieren, dat zit je goed
- Voel je daarentegen de uitsteeksels van je lendenwervels naar buiten steken, dan zit je doorgezakt. Pas je houding aan door je bekken naar voor te kantelen tot je de uitsteeksels niet meer voelt.
Wat hebben yoga en meditatie met elkaar te maken?
De moderne yogabeoefening van vandaag is grotendeels en buitensporig op de fysieke houdingen toegespitst. Toch is het goed om even in herinnering te brengen dat het in ieder geval nooit de bedoeling was om zo’n nadruk te leggen op de asana’s. Die inflatie van de asana’s is een eigentijds fenomeen, omdat de mensen van vandaag een hoofdzakelijk sedentair bestaan leiden. En ze smachten naar compensatie in lichaamsbeweging.
Het echte werk
In oude yogateksten zoals de Yoga Sutra’s van Patanjali en in de Hatha Yoga Pradipika, nog zo’n standaardwerk, staan amper houdingen beschreven. En dan zijn dat nog hoofdzakelijk een paar zittende houdingen voor meditatie.
Ja, zo is het: de fysieke oefeningen waren bedoeld als een voorbereiding voor het échte werk: de meditatie.
In Patanjali’s Yoga Sutra’s staat het doel van yoga in het volgende vers beschreven:
“Chitta vritti nirodnah – De bewegingen van de geest tot stilstand brengen”
In ons hoofd zit immers een levenslustige aap. Een aap die zich onophoudelijk van de ene tak naar de andere tak in een boom slingert. Zo werkt ons verstand nu eenmaal als het op automatische piloot staat. We gaan van de ene gedachte naar de volgende indruk, je kan het zo gek niet bedenken. Duizenden gedachten passeren aldus door ons verstand. het doet er op die manier alles aan om onze aandacht overal heen te brengen behalve in het hier en nu. Ga maar eens na hoeveel van jouw gedachten die je over een hele dag gespreid hebt, over het verleden ofwel de toekomst gaan. Allemaal fantasieën die zich op een ander moment afspelen dan hier en nu. Laat je je helemaal door die aap leiden, dan riskeer je dat je leven gewoon aan jou voorbij gaat.
Beeldschermterreur
We kunnen ons van nature dus al helemaal niet goed concentreren. In onze tijd wordt dat nog eens verergerd door de alomtegenwoordige media, en wat bekend staat als “social engineering”. Die kidnappen onze aandacht permanent met behulp van onze eigen zintuigen, hoofdzakelijk via beeldschermen. We leven daardoor nog meer in een (elektronische) fantasiewereld dan ooit tevoren. En dus dient authentieke yoga-beoefening een sterke mentale component te hebben. Niet je lichaam, maar in de eerste plaats je verstand moet aan de slag. Door je permanent te concentreren en telkens je aandacht terug te brengen naar wat je voelt in je lichaam, wanneer hij weer eens gekaapt wordt door de zoveelste vluchtige gedachte.
En vooral: besef dat jij veel meer bent, dan wat je denkt. De aap in je hoofd, en de stemmen, het zijn maar fenomenen die zich in je brein afspelen. Dat besef, is het begin van de vrijheid:
- Het geeft je het vermogen om waarnemer te worden van wat er zich in je hoofd afspeelt.
- Door die concentratie-oefening begin je te evolueren.
Van een verstrooid en beïnvloedbaar individu ontwikkel je je tot iemand die weet waar hij/zij voor staat, wat hij/zij wil en waarom. Stel je voor!
Tot slot een mooi citaat dat ik ergens vond in een oud boek over de mythische Findhorn tuin in Noord-Schotland. Eén van de pioniers van de tuin had naar eigen zeggen een gesprek met een soort “natuurgeest”, die haar het volgende toevertrouwde:
“Mensen lijken over het algemeen niet te weten waarheen ze gaan of waarom. Als ze dat wisten, als ze op het rechte pad waren naar wat gedaan moet worden, wat een ongelofelijke krachtcentrale zouden ze zijn!”
